تقوا مهمترین فلسفه روزه است. در حقیقت روزه، درس مساوات و برابرى در جامعه است و با روزه گرفتن حال و روزِ گرسنگان جامعه به طور ملموس بر اغنیا معلوم مى شود.به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) - منطقه مرکزی، در وبلاگی آمده است: در رابطه با فلسفه احکام در روایات اهل بیت (علیهم السلام) حکمتها و علل گوناگونى مطرح شده است. همچنین درباره فلسفه روزه و وجوب آن حکمت هاى مختلفى بیان شده که ما مختصرى از آنها را بیان مى کنیم:
چشیدن مزه گرسنگى در اغنیا
از امام رضا (علیه السلام) سوال مى شود که علّت وجوب روزه چیست، امام (علیه السلام) مى فرمایند: «عَلِةٌ الصَّوْمِ لِعِرْفانِ مَسَّ الْجوُعِ وَ الْعَطَش» علت روزه گرفتن، براى شناختن (چشیدن) مزه گرسنگى و تشنگى است. (وسائل الشیعة، کتاب الصوم، باب ۱، ابواب وجوب الصوم، ح ۳; علل الشرایع، باب ۱۰۸، ص ۳۷۸)
در روایت دیگر امام صادق (علیه السلام) مى فرمایند: «اِنّما فَرَضَ الله الصِیّام لِیَسْتَوِىَ بِهِ الغَنِىّ وَ الْفَقیر»; خداوند روزه را واجب کرد تا ثروتمند و فقیر مساوى باشند.در حقیقت روزه، درس مساوات و برابرى در جامعه است. با روزه گرفتن حال و روزِ گرسنگان جامعه به طور ملموس بر اغنیا معلوم مى شود.
شکستن شهوات
روزه سبب مىشود تا روح هوسرانى و شهوترانى در انسان شکسته شود و با شکسته شدن شهوت، عقل انسان هویدا مىگردد. امام رضا (علیه السلام) فرمودند: «مَعَ ما فیه مِنَ الاِْنْکِسار لَهُ عَنِ الشَّهوات» روزه گرفتن، سبب شکسته شدن شهوت مى باشد. (وسائل الشیعة، کتاب الصوم، باب ۱، ابواب وجوب الصوم، ح ۳)
سلامتى بدن
یکى دیگر از حکمت هاى روزه، سلامتى بدن است.امام صادق (علیه السلام) فرمودند: براى هر چیزى زکاتى هست و زکات بدنها روزه گرفتن است. (الفصول المهمة فى اصول الائمة، ج ۳، ص ۳۳۶)همه ما مىدانیم که یکى از علتهاى مریضى در افراد، زیادهروى در خوردن غذاهاى مختلف است. با روزه گرفتن، در حقیقت دستگاه گوارشى انسان استراحت مىکند و امروزه دانشمندان یکى از راههاى درمان بیمارىها را روزه گرفتن مى دانند، روزه داران باید توجه داشته باشند که در موقع افطار و سحر، در غذا خوردن اعتدال را رعایت نمایند تا موجب سلامتى بیشتر بدن گردد.
آزمایش اخلاص مردم
در خطبه اى که مشهور به خطبه صدّیقه زهرا (علیها السلام) است، ایشان درباره فلسفه روزه مى فرمایند: «فَرَضَ الله الصِّیّامَ تَثْبیتاً لِلاِْخْلاصِ» خداوند روزه را واجب گردانید تا اخلاص مردم را به ثبوت برساند; (چون تنها عبادتى است که مى شود اخلاص مردم را آزمود). (جامع احادیث الشیعه، کتاب الصوم، ج ۱۰، ص ۲۹۴)
یادآورى زندگى پس از مرگ
قال الرضا (علیه السلام)… لِکَىْ یَعرِفُوا اَلَم الْجَوْع وَالْعَطَش فَیَسْتَدَلّوا عَلى فَقْرِ الآخِرة… (وسائل الشیعة، کتاب الصوم، أبواب وجوب الصوم، ح ۵)امام رضا (علیه السلام) فرمودند: خداوند روزه را واجب گردانید تا مردم رنج گرسنگى و تشنگى را بچشند و به یاد پس از مرگ بیافتند.
آرامش قلب و دل
قالَ عَلِىٌّ (علیه السلام): اَلصِّیام وَ الْحَجّ تَسْکینٌ لِلْقُلُوبِ; حضرت على(علیه السلام) مىفرمایند: روزه و حج براى انسان آرامش دل مى آورند.روزه سبب مى شود که قلب جولانگاه شیطان نباشد.
تقوا مهمترین فلسفه روزه
واژه تقوا با اشتقاقهاى گوناگون در قرآن کریم در آیات متعدّدى به کار رفته است و در آیات نخستین سوره بقره هدایت را مخصوص متقین مىداند: «هُدىً لِلْمُتَّقینَ» و نیز در جاى دیگر مى فرماید: (کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ) (بقره (۲)، آیه ۱۸۳) این آیه مهمترین حکمت روزه گرفتن را رسیدن به تقوا بیان مى کند، و در احادیث معصومین (علیهم السلام) نیز سرچشمه فضایل و نیکىها تقوا بیان شده است که در اینجا چند نمونه از آن ها را ذکر می کنیم:
۱-قالَ رَسوُلُ الله (صلى الله علیه وآله): «عَلَیْکَ بِتَقْوى اللهِ، فَاِنَّهُ رَأسُ الاَْمْرِکُلِّهِ» پیامبر خدا (صلى الله علیه وآله) فرمودند: تقواى الهى سرچشمه همه کارها و نیکى هاست. (بحارالانوار، ج ۶۷، ص ۲۸۹)
۲-قال علىّ (علیه السلام): اَلتَّقى رِئیسُ الاَْخْلاق: حضرت على (علیه السلام) فرمودند: تقوا، سَرور همه خصلتهاى اخلاقى است. (نهج البلاغه (فیض الاسلام)، حکمت ۴۰۲)
۳-در بیان دیگر حضرت على (علیه السلام) مى فرمایند: «فَاعْتَصِمُوا بَتَقْوَى الله، فَاِنّ لَها حَبْلا وَثیقا»; به تقواىِ الهى چنگ بزنید، زیرا تقوا داراى ریسمان محکم است.
به جا آوردن واجبات و ترک محرّمات نشانه تقواست و اگر کسى لذتهاى مادى را براى انجام واجبات و اجتناب از محرّمات ترک کند، به بالاترین مقام نایل مى گردد.
